Kodeksy postępowania nazywane "kodeksami dobrych praktyk" lub "kodeksami deontologocznymi" stają się coraz powszechniejszym narzędziem definiowania zasad rzetelnego postępowania, które są powszechnie zrozumiałe i możliwe do zastosowania na poszczególnych obszarach aktywności społecznej. Obowiązują one w działalności gospodarczej (tzw. biznesowe kodeksy dobrych praktyk - zob. pkt 1 poniżej), a poza nią przykładowo także w nauce oraz w sporcie (zob. pkt 2 poniżej).

Niniejsza strona poświęcona jest w zasadzie wyłącznie biznesowym kodeksom dobrych praktyk (zob. naszą Bazę Dobrych Praktyk Biznesowych), coraz bardziej popularnym wśród polskich przedsiębiorców. Ich funkcjonowanie zasługuje na uwagę, dlatego też celem jaki przyświeca tej stronie jest zbieranie informacji nt. dobrych praktyk w polskiej gospodarce.

1. Biznesowe kodeksy dobrych praktyk, czyli etyka w biznesie 

W USA czy państwach Europy Zachodniej zjawisko
to jest już znane i praktykowane od dawna.

Przykłady samoregulacji w postaci Verhaltenskodex (niem.), code of conduct (ang.), code de conduite (fr.), código de conducta (hiszp.) stały się trwałym elementem funkcjonowania  poszczególnych
sektorów gospodarki, a ich obowiązywanie
i stosowanie stanowi jeden z elementów budowania wizerunku całych branż i poszczególnych przedsiębiorców.

Ostatnio ponownie temat kodeksów zyskał na aktualności wskutek rozwoju koncepcji "społecznej odpowiedzialności biznesu" (ang. CSR - Corporate Social Responsibility). 

Bodźcem do stworzenia tej strony jest wydana w 2005 r. wspólnotowa dyrektywa o nieuczciwych praktykach handlowych (dyrektywa 2005/29/WE). To właśnie wśród jej przepisów (art. 2 lit. f) odnaleźć można definicję terminu "kodeks postępowania". Zacytujmy: <<kodeks postępowania>> oznacza umowę lub zbiór zasad, które nie są wymagane na mocy przepisów ustawowych, wykonawczych lub administracyjnych Państwa Członkowskiego i które definiują postępowanie przedsiębiorców, którzy zobowiązali się do przestrzegania kodeksu w odniesieniu do jednej lub większej liczby określonych praktyk handlowych lub sektorów działalności gospodarczej.

Na podstawie powyższej definicji można wskazać następujące charakterystyczne elementy profesjonalnego "kodeksu postępowania": (a) dobrowolny charakter kodeksu - powstanie kodeksu nie jest efektem wykonania obowiązku wypływającego z prawa stanowionego przez państwo (stąd też mówie się o tzw. samoregulacji), (b) zakres kodeksu - zwięzłe określenie postępowania przedsiębiorców, uznanych przez nich praktyk i zachowań podejmowanych w ramach prowadzonej na rynku działalności, (c) zobowiązanie przedsiębiorców-sygnatariuszy kodeksu do ich przestrzegania.

Aktualnie można wyróżnić kilka rodzajów "kodeksów dobrych praktyk". Doskonałym przykładem jest ujmowanie w formie takich regulacji uznanych zasad jakości. Ich obowiązywanie i przestrzeganie stanowić ma gwarancję bezpieczeństwa dopuszczonych do obrotu produktów poprzez zapewnienie właściwej ich jakości. Dotyczą więc one wewnętrznej sfery działalności przedsiębiorców, np. produkcji, czy dystrybucji. Często mają one swoje źródło w konkretnych przepisach prawa (np. prawo farmaceutyczne określa zasady ustalania Dobrej Praktyki Dystrybucyjnej, Dobrej Praktyki Laboratoryjnej, Dobrej Praktyki Klinicznej, Dobrej Praktyki Wytwarzania w zakresie produktów lecznych). Dobra Praktyka Higieniczna (Good Hygienic Practice - GHP) oraz Produkcyjna (Good Manufacturing Practice - GMP) obowiązują z kolei w branży spożywczej; wspomina o nich ustawa z 2006 r. o bezpieczeństwie żywności i żywienia. W tym sektorze stosuje się także Dobrą Praktykę Cateringową (Good Catering Practice - GCP). Stosunkowo mało znanym terminem jest wreszcie Dobra Praktyka Rolnicza (Good Agricultural Practice) będąca zbiorem praktyk pozwalających wyprodukować bezpieczną żywność. Nie wymieniamy ich jednak w naszej Bazie Dobrych Praktyk Biznesowych, koncentrując się na zbiorach zasad o ogólniejszym charakterze.

W chwili obecnej strona jest ciągle rozbudowywana. Dokładamy wszelkich starań, by treści w niej zawarte stale aktualizować, tak by tworzyły wyjątkową Bazę Dobrych Praktyk Biznesowych. Może ona okazać się przydatna nie tylko konsumentom (z uwagi na znaczenie kodeksów w obrocie z ich udziałem - bliżej o tym wątku już wkrótce), ale także samym przedsiębiorcom zamierzającym podjąć się wysiłku samoregulacji, tj. samodzielnej i wiarygodnej "kodyfikacji" zasad uczciwego działania w obrębie danej branży gospodarki czy profesjonalnego zawodu.


2. Pozostałe przykłady kodeksów dobrych praktyk

Swoje dobre praktyki ma środowisko naukowe (dobra praktyka naukowa - good research practice). Służą one ochronie i przestrzeganiu wysokich standardów rzetelności i uczciwości, a tym samym przyczyniają się do utrwalenia właściwego dla nauki systemu wartości. Wartości te muszą bowiem "stanowić nieodłączny atrybut pracy naukowej, której główną inspiracją jest poszukiwanie prawdy i dzielenie się nią z innymi" (zob. dokument Dobra praktyka badań naukowych. Rekomendacje opracowany przez Zespół Etyki w Nauce przy Ministrze Nauki, z maja 2004 r.)". Z kolei zasady kultury instytucjonalnej wyższych uczelni zostały zebrane w Kodeksie "Dobre praktyki w szkołach wyższych" uchwalonym w 2007 r. przez Zgromadzenie Plenarne Konferencji Rektorów Akademickich Szkół Polskich (KRASP).

Ciekawymi przykładami w dziedzinie sportu są: dobra praktyka morska (ang. good maritime practice) wymiennie nazywana także dobrą praktyką żeglarska (ang. good seamanship) czy Piłkarski Kodeks Etyczny przyjęty przez Polski Związek Piłki Nożnej w 2005 r.


3. Na zakończenie, czyli "stopka redakcyjna"

Autor strony: Igor B. Nestoruk
Kreator WWW: CM4allWebsiteCreator - udostępniony przez home.pl
Operator strony: home.pl

Będziemy wdzięczni za uwagi i pytania (adres poczty elektronicznej), na które odpowiemy jak najszybciej. Zapraszamy także do nadsyłania informacji o projektowanych bądź stosowanych już dobrych praktykach biznesowych.


4. Zastrzeżenie

Poszczególne kodeksy, zasady i inne dokumenty, o których wspominamy na niniejszej stronie (także te zebrane w Bazie Dobrych Praktyk Biznesowych), mogą mieć walor wyłącznie historyczny. Autor strony nie ponosi odpowiedzialności za ich aktualność czy zgodność z obowiązującym prawem.